Δείτε τους χάρτες των μονοπατιών
Περί τίνος πρόκειται?
Η Σύρος, όπως και όλα τα νησιά του Αιγαίου, είναι διάσπαρτη από μονοπάτια που συνέδεαν παλιά τους οικισμούς ή οδηγούσαν σε σημεία με νερό, κατάλληλα για καλλιέργεια ή για το πότισμα των ζώων ή τέλος, σε όμορφες και απομονωμένες παραλίες. Τα μονοπάτια αυτά σήμερα, τα περπατούσαν κατά καιρούς μικρές ομάδες ενηλίκων με στόχο την επαφή με τη φύση. Στις συναντήσεις όμως αυτές σπάνια υπήρχαν νέοι. Παρ’ όλα αυτά σε συζητήσεις που γίνονταν μετά, ιδιαίτερα με μαθητές, φοιτητές αρκετοί ήταν αυτοί που έδειχναν ενδιαφέρον να γνωρίσουν τον τόπο τους. Υπήρχε λοιπόν ένας πυρήνας νέων που θέλαμε να συμμετάσχουμε σε τέτοιες δραστηριότητες. Αυτό όμως δεν έμοιαζε ολοκληρωμένο. Αν αρκούμασταν σε ένα απλό περπάτημα θα γινόμασταν ένας ακόμα εκδρομικός σύλλογος και τίποτα παραπάνω. Οι ερωτήσεις που κάναμε πριν καταλήξουμε στην επιλογή του σχεδίου μας είναι οι εξής:
Τι θα σημαίνει αυτό για το σχέδιο για μας τους νέους από την Σύρο; Είναι κάτι χρήσιμο για την κοινωνία και για άλλους νέους και νέες; Διαφέρει από άλλες δράσεις που γίνονται ήδη; Τι καινούριο θα φέρει για στο νησί μας και την τοπική κοινότητα; Έχει νόημα στο γενικότερο κοινωνικό περιβάλλον; Ποια λάθη έχουν γίνει από αντίστοιχες δράσεις; Πώς θα μπορούσαν να αποφευχθούν; Ποιους θα μπορούσαμε να συμβουλευτούμε; Τι αλλαγή μπορεί να επιφέρει; Κατά πόσο λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της ομάδας-στόχου; Είναι η ιδέα εφικτή; Kαι πως θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε μια επιτυχημένη δράση;
Σε κάποιες ήδη προσπάθειες, με διαφορετική προσέγγιση κάποια από τα μέλη της ομάδας είχαμε συμμετάσχει σε προγράμματα είτε μέσα από ομάδες περιβαλλοντικές είτε μέσα από περιβαλλοντικές δράσεις στα σχολεία μας, είτε ομάδες εφήβων από το Κέντρο πρόληψης Εξαρτησιογόνων ουσιών του Νομού Κυκλάδων του ΟΚΑΝΑ και της ΚΟΙΝΣΕΠ Κυκλάδων.
Η μεθοδολογία αυτών των δράσεων είχε και ένα διαφορετικό προσανατολισμό και κέντρο τον άνθρωπο και το ευ ζην. Ζήσαμε όμορφες στιγμές και μας συνόδεψαν στις σπουδές μας μέσα από τις εικόνες των υπέροχων τοπίων της Σύρου και των μονοπατιών της. Ειδικά το βόρειο μέρος της Σύρου που είναι προστατευόμενη περιοχή από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΝΑΤURA. Η περιοχή Απάνω Μεριά Σύρου περιλαμβάνει εκτός από το τυπικό ρυγανικό οικοσύστημα και την περιοχή «Αετός» η οποία είναι κατάφυτη από σχίνα και άρκευθο και αποτελεί δασικό οικοσύστημα σκληρόφυλλων αειφύλλων (βλάστηση μακκία), αλλά και (σε μικρότερο ποσοστό) εκτάσεις που καλλιεργούνταν με παραδοσιακό τρόπο (εγκαταλειμμένους αγρούς). Περικλείει ένα μωσαϊκό βιοτόπων όπως: απόκρημνες βραχώδεις ακτές, φαράγγια, σπήλαια, ρέματα, παραποτάμια οικοσυστήματα, στην παράκτια περιοχή υπάρχουν αμμοθίνες που καθιστούν την περιοχή πολύ σημαντική για την ορνιθοπανίδα και τα θηλαστικά της, εξαιτίας της δημιουργίας πολλών φυσικών καταφυγίων. Επίσης οι αμμοθίνες που υπάρχουν στην περιοχή είναι πολύ σημαντικές για την διατήρηση της χλωρίδας.
Ολόκληρη η περιοχή έχει υποστεί ελάχιστες επιδράσεις ανθρώπινης παρουσίας (δεν υπάρχουν οικισμοί, τουριστικές εγκαταστάσεις κλπ) με αποτέλεσμα να παρουσιάζει μια σημαντική ποιότητα περιβάλλοντος Έχει επιλεχθεί στο εθνικό δίκτυο φυσικών οικοτόπων και οικοτόπων ειδών (National list of sites) ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας της οδηγίας οικοτόπων 92143Ι ΕΟΚ για το δίκτυο Natura 2000. Επιπλέον περιλαμβάνεται και στον κατάλογο του προγράμματος Corine Biotopes της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία της φύσης. Από το 1997 η Ελληνική Κυβέρνηση, μέσω του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., αναγνωρίζοντας την μεγάλη αξία της περιοχής περιέλαβε την Απάνω Μεριά της Σύρου στους προτεινόμενους Τόπους Κοινοτικού Ενδιαφέροντος (PSCI) για ένταξη στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο ‘ΦΥΣΗ 2000’, σε εφαρμογή του άρθ.4, παρ.7 της Οδηγίας 921431EEC «για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας». Σύμφωνα με αυτό, η Απάνω Μεριά της Σύρου έχει δηλωθεί στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα με τον κωδικό GR 4220018 ΣΥΡΟΣ: ΟΡΟΣ ΣΥΡΙΓΓΑΣ ΩΣ ΠΑΡΑΛΙΑ. Πολλά από τα είδη που αναφέρονται στα στοιχεία της συγκεκριμένης περιοχής, καθιστούν το νησί ιδιαίτερα σημαντικό σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο. Είτε, λόγω της μοναδικής παρουσίας ενδημικών ειδών στην περιοχή αυτή του νησιού, ορισμένα από τα οποία περιλαμβάνονται στον Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της IUCN και προστατεύονται και από την Ελληνική Νομοθεσία (ΠΔ 67181).
Η σχέση μας με την Σύρο είναι καθοριστική στην εν γένει πορεία της ζωής μας καθώς και στις αρχές κι αξίες που σμιλεύτηκαν μέσα στο χώρο των Κυκλάδων.